Muzeum Młynarstwa w Jaraczu położone jest w odległości 40 kilometrów od Poznania przy trasie numer 11 Poznań–Piła, przy wschodnim krańcu Puszczy Noteckiej, nad rzeką Wełną, w miejscu o dużych walorach krajobrazowych. W Jaraczu kończy się rezerwat przyrody „Wełna”, który obejmuje 3,5-kilometrowy odcinek rzeki o bystrym nurcie z florą i fauną charakterystyczną dla potoków karpackich. Pierwsza wzmianka pisana o młynie w Jaraczu pochodzi z XV wieku. Był to jeden z wielu młynów poruszanych kołem wodnym zbudowanych na dopływach rzeki Warty. Obecnie w skład zabudowań osady młyńskiej, w której od 1981 roku prowadzone jest Muzeum Młynarstwa w Jaraczu, wchodzą następujące budynki: – młyn wodny z przełomu XIX i XX wieku wraz z zespołem kanałów młynówki, – młyn wietrzny – wiatrak koźlak z końca XVIII wieku, – młyn wietrzny – wiatrak turbinowy z połowy XX wieku, – stajnia przymłyńska z XIX wieku, – dom mieszkalny z XIX wieku. W budynku młyna wodnego z przełomu XIX i XX wieku napędzanego turbiną Francisa znajduje się ekspozycja przemysłowej techniki młynarskiej obejmująca cały cykl przemiału zboża na mąkę. Maszyny i urządzenia we młynie pochodzą z lat dwudziestych XX wieku. Dodatkowo wyeksponowane są tu modele młynów wodnych i drobny sprzęt pomocniczy. Drugi z młynów to wiatrak przeniesiony ze wsi Czacz (gmina Śmigiel) z końca XVIII wieku. Jest reprezentantem najbardziej charakterystycznych w Wielkopolsce wiatraków typu koźlak. Wnętrze młyna w sposób naturalny prezentuje wyposażenie obiektu podczas użytkowania. Dużą atrakcją dla zwiedzających są regularne pokazy pracy wiatraka przy wykorzystaniu siły wiatru. W budynku dawnej stajni urządzano ekspozycję poświęconą tradycyjnemu przetwórstwu zbożowemu. Prezentowane są tu żarna, stępy, śrutowniki do zboża o napędzie ręcznym lub kieratowym oraz mechaniczny śrutownik produkcji Zakładów H. Cegielskiego w Poznaniu. W kolejnym obiekcie muzealnym – „Domu Młynarza” znajduje się wystawa pt. „Kolekcja modeli wiatraków inż. Feliksa Klaczyńskiego” prezentująca unikalny zbiór ponad czterdziestu modeli wiatraków z całej Polski. Na terenie muzealnym prezentowane są również urządzenia służące do napędu młynów: silniki elektryczne i na gaz ssany oraz maszyny parowe. Muzeum Młynarstwa w Jaraczu ma ciekawą ofertę edukacyjną. Dla przedszkolaków i uczniów szkół podstawowych prowadzone są zajęcia „Od ziarenka do bochenka”, w których to, przez aktywny udział, dzieci poznają metody wytwarzania mąki, pracując na stępach, żarnach i sitach przetakowych. Młodzieży ze szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych proponuje się prelekcje dotyczące budowy wiatraków i wykorzystywania siły wiatru. Dla studentów uczelni technicznych oraz szkół ponadgimnazjalnych skierowane są zajęcia prezentujące wodę jako źródło energii w oparciu o działającą w muzeum Małą Elektrownię Wodną Jaracz o mocy 45 kW. Ze względu na piękno otaczającej przyrody i bazę wypoczynkowo – hotelową muzeum jest miejscem wielu ważnych uroczystości w życiu rodzin, konferencji i spotkań firmowych, etapem rajdów pieszych, rowerowych i wodnych. W muzeum odbywają się także imprezy kulturalne: koncerty, wieczory poetyckie i plenery plastyczne. Do najważniejszych z nich należą: – Marzanna – impreza o charakterze rodzinnym nawiązująca do tradycji żegnania zimy i witania wiosny, – Festyn Młynarski – impreza edukacyjno- rekreacyjna prezentująca dawne młynarstwo oraz kulturę wsi polskiej, – Spotkania Miłośników Wiatraków i Młynów Wodnych – odczyty i prezentacje przygotowane przez pasjonatów, kolekcjonerów, budowniczych, muzealników i naukowców zainteresowanych dawnym młynarstwem.
